قره بورون
تشابه و هم سانی اعلام جغرافیایی در جغرافیاهای همسایه و هم جوار معمولاً قابل مشاهده است. برای مثال دهها «احمد آباد» و «حیدر آباد» در ایران و بسیاری از کشورهای همسایه ایران از شبه قاره هند گرفته تا آسیای مرکزی و قفقاز و آناطولی وجود دارد. شاید برای بسیاری عجیب باشد که مشهورترین منطقه جغرافیایی که با عنوان «قرهداغ» نامیده میشود نه این قره داغ خودمان در استان آذربایجان شرقی به مرکزیت اهر است، بلکه جمهوری منتنگرو در شبه جزیره بالکان است که روزگاری در قالب امپراطوری عثمانی با نام ولایت قره داغ معروف بوده است.
حالا یک تشابه جغرافیایی دیگر:
در منطقه جلفا در ورودی علمدار و در حد فاصل هادیشهر و جلفا، منطقهای وجود دارد که با نام «قره بورون» شناخته میشود. «قره بورون» یک دشت کوچک غیر مسکونی است که بیشتر کاربری کشاورزی دارد. سالهاست که در منطقه یک قهوهخانه و چای خانه کوچک برای مسافران مسیر جلفا- تبریز که البته اکثراً رانندگان کامیون هستند ارائه خدمات میدهد. یافتن وجه تسمیه قره بورون آن هم در آن محدوده جغرافیایی کار سختی است چرا که بخش دوم این عنوان جغرافیایی (بورون) معمولاً در نواحی ساحلی کاربرد دارد. بورون به معنای دماغ یا دماغه است. از جمله این اعلام جغرافیایی میتوان به «شیخ بورنو» واقع در ساحل غربی دریای خزر اشاره داشت.
به هر حال وجه تسمیه قره بورون جلفا هر چیزی هم که باشد، باید گفت که قسمت دوم این کلمه هیچ ارتباطی با واژه «برون» به معنای بیرون ندارد.
اما «قره بورون» دیگری نیز در سواحل دریای اژه وجود دارد. این قره بورون یک شبه جزیره یا دماغه خشکی است که از اراضی آناطولی وارد دریای اژه شده است. وجه تسمیه این قره بورون نیز کاملاً مشخص میباشد: دماغه بزرگ. قره در این عنوان مانند بسیاری دیگر از عناوین جغرافیایی مفهوم استعاری بزرگ را دربر دارد. این دماغه در تقسیمات دولت عثمانی جزئی از ولایت ازمیر تلقی میشد.
در امپراطوری عثمانی دماغه دیگری نیز بدین نام در خلیج سلانیک وجود داشت.
كمكي آراز از تاريخ ، ادبيات ،آيئن و سنن محلي آذربايجان با تكيه بر جلفاي ارس سخن مي گويد . تا شايد در اين هياهوي جهاني شدن و فراموشي گذشته و افتخارات آن ،يادگارهاي هزاران ساله پدرانمان را در ياد ها زنده نگاه داريم .از اصالت خود بدانيم وچراغ خودآگاهيمان را فروزان تر كنيم.