لیله الرغایب در تبریز
"چون پنج شنبه اول رجب رسد ، لیله الرغایب باشد . بومیان تر حلوا پزند از عسل یا دوشاب ، به گورستان برند و به خانه های دوستان فرستند .این حلوا نیز به ناچار به خانه نامزد بباید فرستادن . در این شب بقالان دکانها زینت دهند . عسل و روغن و دوشاب خروارها به فروش رود و نفعی گرا[ن] مند برند."(تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز – ص 308)
این بخش از متن کتاب تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز در باره یکی از سنت های قدیمی و اسلامی مردم تبریز بنام رغایب نگاشته شده است .و شاهزاده نادر میرزا نویسنده این اثر گرانسنگ چگونگی برگزاری این آئین سنتی را در عهد خودیعنی دوره قاجاریه شرح می دهد. از این نوشته می توان این گونه نتیجه گرفت :
1- لیله الرغایب که هم اکنون نیز در تبریز به نام " رغییب " مشهور است و برپا می گردد لا اقل در این شهر از عهد قاجار برگزار می گشته ، و به احتمال بسیار زیاد قبل از این دوره نیز رونق داشته است .
2-سنت پخت حلوا در این روز خاص از سال از آن دوره تا کنون همچنان انجام می پذیرد. هر چند در شیوه پخت تغییراتی حاصل گشته است و امروزه کمتر می توان پخت حلوا با عسل و یا دوشاب را در این شهر یافت . هرچند طبخ این غذای سنتی با دوشاب همچنان در برخی نقاط آذربایجان متداول می باشد .
3- سنت زیارت اهل قبور و پخش حلوا بر سر مزار افراد از دیگر جنبه های برجسته این سنت است که کماکان مانند گذشته مرسوم می باشد .
4-مانند بسیاری دیگر از سنت های آذربایجانیان در لیله الرغایب نیز نا مزدان همدیگر را فراموش نمی کنند و از متن این اثر چنین بر می آید که فرستادن حلوا در این روز به خانه نامزدها از ضروری ترین امور محسوب می شده است . درست مانند فرستادن تحفه شب چله (چیلله پایی ) به خانه نامزدها .
5-فروش برخی کالاها در این روز بخصوص رونق می یابد و همچنان که در لیله الرغایب های امروزی تبریز فروش خرما در مغازه ها رونق می یابد و مغازه داران مختلف در آن روز مقادیر زیادی خرما برای فروختن عرضه می نمایند در آن دوره نیز فروش عسل و دوشاب و روغن که از اجزای اصلی پخت تر حلوا بوده اند رونق می یافته است .
6- تبریزی ها دوستان و همسایگان را از حلوای پخته شده در لیله الرغایب محروم نمی ساختندو این بخش از سنت رغایب اموزه نیز اجرا می گردد.
7- رغایب یک سنت مذهبی- اسلامی بوده است و برپایی آن توسط مردم تبریز نشان گر عمق اعتقادات دینی و مذهبی آنها بوده و به عنوان سنتی اسلامی بسیاری از فضیلت های نیک اسلامی را در خود جای داده است.